Vandaag is de klimaatconferentie echt begonnen. De stemming is niet erg optimistisch, buiten is het steenkoud. Binnen duizenden leden van regeringsdelegaties, journalisten, lobbyïsten, veel mensen uit de milieubeweging. Vrijdagavond zou er een agenda moeten liggen voor onderhandelingen over ‘post-Kyoto’ na 2012.
Terwijl hier duizenden mensen rondlopen zijn er feitelijk maar twintig of dertig die de sleutel voor succes in hun handen hebben. Maar de belangrijkste daarvan, president Bush, dè grote tegenstander van een wereldwijd klimaataccoord is er niet. Zijn naam gonst overal rond. De Canadese minister-president haalde in zijn openingsspeech hard naar hem uit, zeker als je bedankt dat het buurlanden zijn en Canada zelf met hangen en wurgen gepresst konden deel te nemen aan het Kyoto-accoord. Hèt strategische dilemma dat overal doorheen speelt: de Amerikaanse regering hard aanpakken -waar de milieubeweging bijvoorbeeld voor pleit – en hen negeren zolang ze niet constructief inpakken of ze toch overal bij pogen te betrekken, om ze zo te verleiden mee te gaan doen. GB is op dit moment voorzitter van de EU. We kennen hun bondgenootschappelijke verhouding. Ook de Nederlandse regering is niet genegen de VS scherp aan te pakken. Geopolitiek. Maar zolang de EU niet ferm optreedt, heldere doelen stelt en de VS aanpak zijn de ontwikkelingslanden niet erg genegen in beweging te komen. Waarom moeten wij – zo rederen ze – onze uitstoot gaan beperken als de grootste vervuilers in gebreke blijven. Zo gijzelt Bush deze conferentie.en spijtig genoeg lijkt staatssecretatris van Geel ook van de lijn dat je de VS moet ‘verleiden’.
In dit soort conferenties is de wereld verdeeld in ‘blokken’, zoals de EU, de ontwikkelingslanden (G77) etc., en ieder blok heeft enkele onderhandelaars benoemd die uit hun naam zaken moeten doen. Tussen deze relatief kleine groep mensen gaat het, maar daar is een enorm circus (in de goede zin van het woord) omheen gebouwd. Iedereen hier probeert de begrijpen waar de besprekingen tussen dit circuit over gaan, en ze op de één of andere manier te beïnvloeden. Maar anders dan Nederland zelf of de EU (hoewel daar naturlijk ook nog veel kan verbeteren) kent de VN geen heldere en transparante wijze van besluitvorming. Geruchten over posities, en ‘spinnen’ over wat er aan de hand is, gonzen hier voortdurend door de gangen: ‘heb je gehoor dat….’.
Maar het gaat hier natuurlijk wel over hele grote dingen: kunnen we dat immense probleem van de klimaatverandering met elkaar temmen? Zijn we in staat afspraken te maken? En voor de rijke landen: zijn we bereid volledig onze verantwoordelijkheden te nemen? Maar tussen landen is het niet veel anders als tussen individuen: gevangen door het sociaal dilemma. Allèèn handelen heeft nauwelijks effect, resultaten zijn pas te boeken als iedereen zich houdt aan samen gemaakte afspraken. Maar hoe komen deze gezamenlijke afspraken tot stand? Wie is als eerste bereid een offer te brengen, ook als nog niet zeker is dat anderen het niet ook doen? Ik zou zeggen: Nederland, EU, kom neem het voortouw. Maar dat zien we hier nù nog niet.
Van Geel is wèl een grote lobby begonnen voor ondergrondse CO2-opslag. Studies wijzen uit dat je bij fabrieken en energiecentrales CO2 kan afvangen en vervolgens pompen in oude gasvelden e.d. Zou veilig zijn, maar de kosten zijn behoorlijk hoog. Duurder dan CO2-rechten nu op markt waard zijn. Ook is het een tijdelijke oplossingen – we zouden enkele tientallen jaren vooruit kunnen -. Mogelijk kan deze opslag ons behulpzaam zijn maar pas op. Ik ben er van overtuigd dat we alle mogelijk technieken in zullen moeten zetten op de klimaatverandering te stoppen. Vooral energiebesparing, en overschakeling op hernieuwbare energie, mogelijk kan opslag een bijdrage leveren. Het is alleen gevaarlijk deze in de plaats te stellen over besparing en omschakeling, dan wel om geld dat daarvoor is uitgetrokken, nu te gebruiken voor opslag. en verder doen alsf er niks aan de hand is. Dàt is de wijze waarop de VS de CO2-opslag nu omhelst. Van Geel heeft nu ook hier in Montreal aangekondigd dat hij van de 250 miljoen voor duurzame energie die hij heeft losgepeuterd in het kabinet voor duurzame energie 80 miljoen reserveert voor pilots met de opslag. Dat vind ik dus erg onverstandig. Zo vertraagt de zo noodzakelijke omschakeling naar duurzame energie, in ruil voor stimuleren van een per definitie slechts tijdelijk soelaas biedende maatregel.
We reisden gisteren via IJsland. Koud, wit landschap. Vulkanisch gebergte en nauwelijks een boom te bekennen. Van een grote schoonheid, maar ik zou me er wel snel eenzaam gaan voelen. We bezochten met een Van Geel, vier andere kamerleden,, enkele ambtenaren en een groep journalisten een geothermische installatie. Zestig procent van de huishoudens heeft verwarming op IJsland doordat op een slimme manier de enorme aardwarmte (IJsland is een Vulkanisch eiland) wordt gebruikt om water te verwarmen dat de woningen wordt langsgepompt. Ze maken er ook nog eens elektra van. IJsland werkt ook hard aan een ‘waterstofeconomie’. Allemaal niet direct toepasbaar in Nederland, maar je zou willen dat bij ons zo eenduidig werd gekozen voor een actieve en schone energiepolitiek.
Over drie kwartier persconferentie van de Amerikaanse regering. Gaan daar al alle deuren op slot?
Wijnand