De laatste dag van de conferentie. Niemand weet hoe lang deze dag gaat duren. Afgelopen nacht is er flnk dooronderhandeld en er ligt op belangrijke ontwerpen een concept-accoord klaar. Maar de finale ronde moet nog komen. Buiten sneeuwt het.
Belangrijkste doel van deze bijeenkomst is – voor wie het klimaatprobleem wil aanpakken – dat er een agenda, een ‘context’ komt waarmee, waarbinnen, de komende jaren onderhandeld kan worden over een vervolg op Kyoto – dat in 2012 afloopt. Er is nu, op basis van de resultaten zoals ze nu zijn, goede hoop dat ‘het proces’ voor na 2012 na deze conferentie van start kan gaan. G77, China, de EU, Rusland lijken elkaar te gaan vinden op een – overigens nog behoorlijk vaag – document. De VS staan hierbuiten, doen niet mee. Op een vergadering afgelopen nacht is de VS-onderhandelaar opgestaan, de kamer uitgelopen en heeft de deur achter zich dicht getrokken. Ze staan erbuiten. Hoe schandalig ook, laat de rest van de wereld zonder de VS dòòrgaan. De VS speelt het spel hard, alle reden om het spel hard terug te spelen. GroenLinks pleit al langer voor handelssancties tegen de VS omdat ze zich buiten Kyoto plaatst. Alle reden om dat pleidooi nu opnieuw te herhalen.
De Chinezen zijn ook hier de wereldmacht in opkomst. Ze spelen een centrale rol op de conferentie. En ze doen dat slim, hard en naar het zich laat aanzien effectief. China heeft alle reden naar de rijke geïndustrialiseerde landen te wijzen als gaat het om de aanpak van het probleem. De opwarming, de klimaatverandering die we nu zien is door deze landen veroorzaakt. Terecht wijst China daar voortdurend op. China verlangd concrete doelen voor reductie van EU en VS. Maar tegeleijkertijd is het zo dat vanuit klimaatperspectief gezien het volstrekt onwenselijk China zich industrialiseert zoals Europa en VS hebben gedaan. Dat betekent dat China (en de andere zich snel ontwikkelende economieën) wel ‘deel moeten worden van het proces’. Daar zit op termijn de deal: zij kiezen voor een energiezuiniger en schoner ontwikkelingspad én behouden dan wel ruimte voor groei van emissies. De rijke landen moeten fors terug. China wil daar heel misschien wel op uitkomen, maar vraagt de rijke landen deze overgang naar een duurzamer economie te financieren. Duidelijk is dat China de komende jaren in het verdere proces pas beweegt als ze én gevrijwaard blijven absolute doelen, en veel geld krijgt. De EU wil wel deze kant op, maar natuurlijk minder betalen, en wel wat hardere doelen van China en anderen. Het is moeilijk voorstelbaar dat iets dergelijks rondkomt. zonder deelname van de VS, als grootste vervuiler én als rijkste land. Kyoto loopt af in 2012, dus we hebben grofweg tot 2008 of 2009 om hierover een raamaccoord te bouwen. Over dìe agenda gaat het hier de rest van de dag. Start een proces dat een dergelijke uitkomst in ieder geval niet uitsluit?
Gisteren werd het gerucht steeds sterker dat Clinton vandaag zou komen. Inmiddels is het zeker. We zullen zien. Zijn commitment is mogelijk groot, hij heeft zich de laatste jaren niet tegenover Bush durven opstellen. Iedereen is er in ieder geval nogal opgewonden over.
Later meer.
Wijnand