Ik zit te wachten op het interpellatiedebat dat ik zo met minister Cramer zal hebben. Ik heb om dit debat gevraagd omdat haar inzet voor de klimaatconferentie in Bali veel te slap is. Zij zegt dat tevreden te zijn als we “in staat zijn afspraken te maken dat we met elkaar afspraken maken”. Maar dat is niet genoeg. Daarvoor zit de tijd ons te veel op de hielen. Uit de contacten die ik laatste dagen met mensen op de conferentie op Bali heb gehad, blijkt men gematigd optimistisch is. De Verenigde Staten saboteert niet. Australië heeft Kyoto alsnog ondertekend. En de G77 neemt een zeer constructieve houding aan .
De EU moet deze kansen met beide handen aangrijpen. De EU moet zich nu bereid tonen niet slechts procesafspraken te maken ( “afspreken om verder te gaan afspreken”). De EU moet keihard aan gaan werken in de Bali road map een inhoudelijk fundament vast te leggen, op basis waarvan dan de komende twee jaar een akkoord uitonderhandeld kan worden. Dat betekent dat de EU zich in Bali er voor moet inzetten dat
- Er in het Bali document komt te staan dat de rijke landen tot 2020 hun CO2-uitstoot met 25 tot 40 procent moeten verminderen
- Er in dit Bali document wordt vastgelegd dat de leiding van het adaptatiefonds wordt aangesteld door de COP/MOP, en dat er volgens het principe de vervuiler betaald miljarden in dit fonds gestort moeten gaan worden
- Er in het Bali document wordt vastgelegd dat er een heldere overeenkomst moet komen voor technologie- overdracht en – ontwikkeling naar ontwikkelingslanden.
Als we dit in Bali kunnen afspreken, groeit er een kans op een succesvolle opvolger van het Kyotoprotocol. De vraag straks in het debat is: wil minister Cramer zich alsnog aan een dergelijke inzet verbinden?
Eerder vandaag hebben we de verkeersbegroting zo goed als afgerond. Ik ben er niet optimistisch van geworden. De komende jaren ligt er ongeveer 20 miljard klaar om in wegen te investeren, en slechts twee miljard voor het spoor. Eurlings wil hier niet in gaan schuiven. Gevolg is dat hij voor z’n spoorplannen geen geld heeft. Helemaal pijnlijk is de situatie met het stads- en streekvervoer. Daar bezuinigt dit kabinet op. Gemeentes, provincies, vervoersbedrijven, ze luiden allemaal de noodklok. Haltes zullen verdwijnen, lijnen worden opgeheven – laat staan dat er echte groei gerealiseerd kan worden. Dit probleem is wat onderbelicht, en daarom maakte ik er een nota over. Helaas, de bezuiniging is in het regeerakkoord vastgelegd en PvdA en CU leggen zich ook hier bij neer.
Heel relevant is de discussie over de kilomterheffing geworden. Uit mijn inbreng in het debat:
“De kilometerheffing van minister Eurlings is de onze niet. Hij is niet eerlijk. Want hij breekt met het principe de vervuiler betaalt. Alle opbrengsten gaan exclusief naar nieuwe infrastructuur. Hoe meer kilometers er gereden worden, des te meer geld komt er automatisch beschikbaar komt voor asfalt en staal. Ergens anders mag het geld niet meer heen. Nederland zou jaarlijks 1 miljard moeten gaan betalen voor aanpassing van ontwikkelingslanden aan de klimaatverandering, zo berekende het UNDP vorige week. Omdat zij lijden, onder de hier veroorzaakte opwarming van de aarde. Waarom hoeven van minister Eurlings de Nederlandse automobilisten hier niet aan mee te betalen? Of de medische kosten van astmapatiënten? Of de revalidatie van verkeersgewonden? Is dat eerlijk?
Er heeft zich een fundamentele paradigma verwisseling voorgedaan. De automobilist is niet langer een burger die belasting betaalt. De automobilist wordt bij minister Eurlings een consument die een prijs in rekening krijgt gebracht. En voor die prijs krijgt hij asfalt geleverd.
Daarom ook dat gekke woord kilometerprijs. De minister verkoopt straks asfalt. En hoe meer er gereden wordt, des te meer de automobilist-consument betaalt. Hoe meer asfalt de minister weer kan verkopen. En zo voort en zo verder. Vz, dat is een perverse koppeling. Ik vind het niet gek dat de ANWB hier enthousiast over is. En daar komt geen parlement meer aan te pas.
Hoeveel geld hebben we voor infrastructuur? Dat wordt straks bepaalt door het gaspedaal in plaats van in het stemlokaal. GroenLinks vraagt u deze koppeling los te laten. Een kilometerheffing die echt wat tegen de files doet, en het verkeer daadwerkelijk schoner en zuiniger maakt kan niet lasten-neutraal zijn. Dan wordt onvermijdelijk het autorijden duurder.
De kilometerheffing die de regering voorstelt bespaart in 2020 op z’n best 1,5 Mton C02.
Dat is voor GroenLinks onaanvaardbaar. Wij stellen een heffing voor die in 2020 3 maal zoveel bespaart. Dat is eerlijk. Tegenover al die mensen elders in de wereld op wie wij nu onze vervuiling afwentelen. Ook voor de filebestrijding is een wat hogere heffing veel effectiever. In de voorstellen van GroenLinks nemen de files ook 2 tot 3 maal sneller af .
Dan is het ook niet meer ‘nodig’ om voor meer dan 13 miljard nieuwe vuile snelwegen te bouwen. In de voorstellen van GroenLinks komt dit bedrag beschikbaar voor het openbaar vervoer. GroenLinks is fel tegenstander van het afschaffen of verlagen van de aanschafbelasting, de BPM. MNP heeft al gewezen op de enorm negatieve milieu-effecten hiervan.”
In zijn beantwoording was minister Eurlings onthutsend eerlijk. Inderdaad, van de opbrengst van de heffing zal geen cent besteed mogen worden aan de milieu- of gezondheidsgevolgen van het autoverkeer. En ja, de gemiddelde automobilist zal geen cent meer gaan betalen. Zelfs niet als dat zou leiden tot betere bereikbaarheid of minder milieugevolgen.
Maandag vertrek ik naar de klimaatconferentie in Bali. Ik zal proberen vanuit verder te bloggen.